Szanowni Państwo,
dnia 11 czerwca 2025 r. przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej odbyła się rozprawa w sprawie o sygn. akt C-471/24. Sprawa dotyczy zgodności z prawem postanowień umów kredytowych opartych na wskaźnikach WIBOR. Wyrok w tej sprawie zapadnie dopiero po wydanej opinii Rzecznika Generalnego, która spodziewana jest dnia 11 września 2025 r. Na ostateczne rozstrzygnięcie sprawy będziemy musieli jeszcze trochę poczekać.
Podczas rozprawy wysłuchani zostali: PKO Bank S.A. i kredytobiorca. Strony były reprezentowane przez swoich pełnomocników. Wysłuchane zostały także Komisja Europejska oraz rządy Polski i Portugali.
Pełnomocnicy banku podkreślali, że WIBOR działa zgodnie z regułami prawa – zarówno z ustawą o kredycie hipotecznym jak i unijnym rozporządzeniu BMR.
Ich zdanie w całości poparły rządy Polski i Portugalii, które wskazały, że rozporządzenie BMR zapewnia odpowiednią równowagę interesów stron– również konsumentów. A rozstrzygnięcie Trybunału będzie miało znaczenie także dla legalności innych kluczowych wskaźników referencyjnych.
Po tej stronie odpowiedzieli się również przedstawiciele Komisji Europejskiej, którzy podkreślili, że kontrola tych przepisów może podważyć metodę ustalania wskaźników referencyjnych w całej Unii Europejskiej. Ponadto unijna dyrektywa dot. kredytów hipotecznych nie nakłada obowiązku przekazywania konsumentom technicznych szczegółów ustalania wskaźników i stanowi ściśle określone metody zarządzania wskaźnikami wraz z ich kontrolą.
Przedstawiciele rządu polskiego oraz Komisji Europejskiej przekonywali również, że WIBOR jako obiektywny, rynkowy wskaźnik zależy przede wszystkim od polityki pieniężnej banku centralnego.
Natomiast pełnomocnik kredytobiorcy wskazywał, że przedmiotem sporu nie jest legalność wskaźnika, a niewywiązywanie się przez bank z obowiązków informacyjnych wobec klienta. Powoływał się on również, na motyw 27 unijnego rozporządzenia BMR, który wskazuje na obowiązek ujawniania kredytobiorcom wszystkich elementów umożliwiających zrozumienie, w jaki sposób ustalono wskaźnik referencyjny. Wskazywał, przy tym, że powoływany przez bank argument o możliwości zapoznania się z informacjami o WIBOR-ze z dokumentacji administratora jest niewystarczające, z uwagi na to, że informacje te kierowane są do profesjonalnych uczestników rynku finansowego, a nie do konsumentów.
TSUE skupiło się nie tylko na samej konstrukcji umowy, ale również na relacji między bankiem a konsumentem – czy klient miał realną, obiektywną możliwość zrozumienia skutków mechanizmu WIBOR. Sędziowie TSUE zapytali o to:
- Czy istnieje ustawowy obowiązek stosowania WIBOR_u w Polsce?
- Czy WIBOR odzwierciedla rzeczywiste transakcje międzybankowe, czy tylko deklaracje banków?
- Czy przeciętny konsument mógł zrozumieć wpływ WIBOR-u na koszty kredytu?
Kolejny krok stanowić będzie wydanie opinii przez Rzecznika Generalnego, które mieć ogromne znaczenie dla tysięcy kredytobiorców w Polsce oraz całego rynku finansowego. Wydanie opinii planowane jest na dzień 11 września 2025 r. dlatego na rozstrzygnięcie TSUE będziemy musieli poczekać do pierwszego półrocza 2026 r. Będziemy na bieżąco informować o kolejnych krokach w tej sprawie i konsekwencjach orzeczenia dla rynku kredytów złotowych w Polsce.